De vrijwilligers van VPTZ West-Brabant & Tholen hebben dankzij een gift van de H. Juliana van Falconieri zusters te Limmen bezinningsdagen mogen doorbrengen in het Dominicanenklooster te Huissen. Zo begon het jaar in 2013 goed.

Inspiratie- en bezinningsdagen 17 en 18 januari 2013

Donderdag rond de klok van half twaalf druppelen de vrijwilligers binnen bij de receptie van het Dominicanenklooster in Huissen. Nieuwsgierig, verwachtingsvol. Wat kunnen zij verwachten? En wat wordt er van hen verwacht?

Op donderdag en vrijdag 17 en 18 januari vinden de inspiratie- en bezinningsdagen plaats waaraan een indrukwekkend aantal vrijwilligers van de VPTZ West-Brabant en Tholen deelnemen. Het thema is: Staan in je eigen kracht. Er is gevraagd een symbool mee te brengen waaruit kracht ontleend, of blijk gegeven wordt. De oogst is heel gevarieerd, de uitleg nog indrukwekkender. Samen vormen deze mensen een gezelschap met een bindende kracht, hun werk: Er zijn.

Na het inchecken volgt in de Thomaskapel een middagmeditatie. Momenten van stilte, zang en gebed wisselen elkaar af. De een zingt mee, anderen luisteren. Mensen met verschillende overtuigingen tezamen in een katholieke kapel, maar die saamhorigheid voelt goed. Kaarsjes worden ontstoken voorzien van een boodschap. Persoonlijke, stilzwijgende. Beiden volstaan. Na een smakelijke lunch geeft de begeleidster voor de komende dagen Martina Heinrichs uitleg over het programma. Tevens stelt ze ons Jacqueline voor, zij is de gastvrouw.

In gesprek met een bijzondere Dominicaan
Omdat de groep vrij groot is wordt deze gespitst, afwisselend is er een gesprek met de prior en een rondleiding in het klooster.
Het gesprek met de prior is op zijn zachtst gezegd verrassend. Een vlot geklede man geeft aan dat hij zijn verhaal zal vertellen en dringt erop aan vooral te interrumperen, hij is moeilijk te stuiten als hij eenmaal aan het praten is. Hij is prior. Dat wil niet zeggen dat hij het hoogste is, maar de eerst aangesprokene, de leider van de broeders in het klooster. Onderling noemen de broeders elkaar gewoon bij de naam, zijn naam is Henk. Naast prior zijn is hij ook schrijver, dichter, en cantor(voorzanger in een koor). Een prior, zo vertelt hij, wordt democratisch gekozen. Deze kan bv een zakelijke leider zijn.  Hij vindt zichzelf meer een verzorgende leider, vindt het belangrijk dat zijn broeders het goed maken. Er klinkt oprechte belangstelling uit deze woorden. Op een vraag hoe hij ertoe gekomen is pater te worden verteld hij over vroeger, toen hij kind was. Zoals een meisje speelt met een pop, speelde hij “zoiets als priestertje”. Hij voelde dat verlangen al heel vroeg, al op de lagere school. Dat gevoel groeide. Daarbij wist hij wel dat hij geen priester in een kerk wilde zijn maar meer voelde voor het gemeenschappelijke van een klooster.  Hij vindt zichzelf een gelukkig mens en is heel tevreden met de manier waarop hij leeft. De prior vertelt over het ontstaan van de orde.  In 1216 sticht Dominicus de Guzman een nieuwe orde, de Dominicanen. Predikerbroeders in een gemeenschappelijk bestaan. Anders dan priesters een kerk. Het leeglopen van de hedendaagse kerk komt ter sprake en daarover spreekt hij open en kritisch. Het ontbreekt de kerk aan werkelijke warme belangstelling voor de mensen die in de kerk komen. Het is een kerk met regels. Hij begrijpt niet dat de kerk, Rome, de houding ten opzichte van andere liefdesvormen handhaaft.  Persoonlijk is hij het daar niet mee eens en heeft al aan velen zijn zege gegeven. Want daar gaat het toch werkelijk om: de liefde van mensen voor elkaar.

Klooster met een vagevuur
De rondleiding voert langs de gangen van het klooster. De maquette waar Martina uitleg geeft over de gebouwen. De eetzalen, de kapel en het voorportaal waar o.a. de fraai geborduurde priestergewaden liggen. Ook langs een speciale kamer, het zgn. vagevuur,  waar vroeger de overleden pater werd opgebaard. Dat was in de tijd dat er nog vele paters in het klooster woonden en deze kamer vaker ´in gebruik´ was. Nu is hiervoor een kleine kapel ingericht. De paters verlaten het grondgebied van het klooster niet, na het overlijden worden zij in de grafkelder bijgezet.

Symbool van kracht
De stoelen worden in een kleinere kring geplaatst. In het midden staat een windlicht met daarin een brandende kaars. Hier omheen is een doek gedrapeerd. Hierop leggen de vrijwilligers de symbolen welke ze hebben meegebracht. Eén voor één geven de vrijwilligers een toelichting op het symbool. Een trouwring, iets dat zij altijd bij heeft, een symbool voor het huwelijk waar zij haar kracht uit ontvangt. Twee houten handen, gevouwen als in gebed. Gekregen, nee eigenlijk geleend van haar zus toen zij een moeilijke periode in haar leven beleefde. Het was een huwelijkscadeau van haar zus en dus wil ze het met de tijd wel teruggeven, maar ze wil het nu nog niet graag missen. Nog een andere ring. Twee trouwringen van haar overleden ouders, samengevoegd. Toen ook haar dochter overleed liet ze een oorbelletje van dochter in de ring verwerken. Zo zijn ze altijd bij haar… Als uiteindelijk iedereen haar eigen, bijzondere verhaal gedaan heeft is er een sfeer van saamhorigheid en respect voelbaar.

De workshops
Het avondprogramma brengt twee workshops: Meditatief tekenen en Stemexpressie. Martina leidt de tekengroep en begint met yoga en meditatie. Na een PowerPoint presentatie met prachtige natuurfoto´s en mooie spreuken kiezen de vrijwilligers kleurpotloden en papier en gaan aan de gang. Sommige potloden gaan driftig en snel over het papier, duidelijke kleuren, stevige en duidelijke vormen. Anderen strelen het papier met zachte tinten en vloeiende lijnen die in elkaar overgaan.  Ieder op haar beurt vertelt wat zij getekend heeft en het verhaal daarachter.

De workshop stemexpressie is nog aan de gang, de dames van de tekengroep schuiven aan. Ze worden van harte uitgenodigd mee te zingen. Vol overgave wordt er een stuk van Queen gezongen: Mama, just killed a man. Put a gun against his head. Pulled my trigger, now he`s dead… Het klinkt geweldig, zelfs een vierstemmig lied wordt in korte tijd geoefend en uitgevoerd. Heel erg leuk om mee te doen én naar te luisteren. Na de geslaagde workshops is er tijd voor een glaasje en napraten. Het was een mooie dag, best vermoeiend en het wordt niet al te laat.

Wandelen en spreken in een cadans
Om half acht is er lauden (ochtendgebed) in de kapel. Sommigen slapen lekker nog wat uit. Na een smakelijk ontbijt kunnen de vrijwilligers  er weer tegen. Het ochtendprogramma brengt een traditie. In 2-tallen wandelen en praten.  Nieuwe vrijwilligers praten met een meer ervaren vrijwilliger. Ze trekken naar buiten, de sneeuw in. Al pratend over de afgelopen dagen, vrijwilligerswerk en over wat hen bezig houdt. Heerlijk opgefrist komen ze samen voor de afsluiting van deze dagen. Helaas, zo snel voorbij. Martina vraagt hoe de vrijwilligers deze bezinningsdagen ervaren hebben.

Afsluiting, een aantal reacties:
*Een mooie groep mensen. *Als protestant kom ik hier in een warm nest. *Het klooster is erg mooi. *Jezelf kunnen zijn. *Je wordt hier blij en ontspannen van. *Saamhorigheid/verbondenheid/eenheid. *Het zingen was een leuke workshop. *Het meedoen in de diensten is bijzonder om eens mee te maken. *Het gesprek met de prior was een bijzondere ervaring. *Frappant was het contrast tussen de pater tijdens de diensten in de traditionele kledij en de prior van gesprek. *En last but not least: *Het had nog best wat langer mogen duren.

Als laatste spreekt Ellen een dankwoord uit naar Martina en Jaqueline. Dank voor de bijzonder gastvrije ontvangst. En ook voor de voortreffelijke verzorging. Er was slechts één puntje: Ze had de nootjes gemist! Met deze ludieke opmerking krijgt Ellen de lachers spontaan op haar hand. Zij vraagt Martine haar dank over te brengen aan de zusters van de H. Juliana van Falconieri te Limmen. Deze zusters hebben vroeger prachtig werk gedaan in de vorm van stervensbegeleiding. Doordat ze nu allemaal op leeftijd zijn, en dit nu niet meer kunnen doen, zien zij in de vrijwilligers van de VPTZ hun opvolgers. Zij hebben geld beschikbaar gesteld aan het Dominicanenklooster om vrijwilligers deze bezinningsdagen aan te bieden, waarvoor onze hartelijke dank.

“De vrijwilligers hebben elkaar weer beter leren kennen dankzij de vaak zo bijzondere verhalen. Wij allemaal, zo verschillend, maar toch verbonden door onze missie: ´Er zijn` voor de mensen die we mogen begeleiden op hun laatste reis.”

Na een laatste middagmeditatie waarin Rya en Louise ieder hun bijdrage voorlezen volgt nog een smakelijke maaltijd waarna de vrijwilligers gelaafd en met een vredig gevoel de thuisreis aanvaarden.

Rianne Uijtdewillegen

Bijdrage middagmeditatie Rya

Bijdrage middagmeditatie Louise

Bron: http://youtu.be/rHEILw8vmUM
Sacred Ragas door Indiajiva:
Abwun d’bwashmaya
Nethqadash shmakh
Teytey malkuthakh
Nehwey tzevyanach aykanna d’bwashmaya aph b’arha.

Hawvlan lachma d’sunqanan yaomana
Washboqlan khaubayan (wakhtahayan)
aykana daph khnan shbwoqan l’khayyabayn
Abwoon D’Bashmaya

Wela tahlan l’nesyuna
Ela patzan min bisha
Metol dilakhie malkutha wahayla wateshbukhta
l’ahlam almin
Ameyn

Vertaling Bram Moerland:

Bron van Zijn, die ik ontmoet in wat mij ontroert,
Ik geef u een naam opdat ik u een plaats kan geven in mijn leven.
Bundel uw licht in mij – maak het nuttig.
Vestig uw rijk van eenheid nu,
uw enige verlangen handelt dan samen met het onze.
Voed ons dagelijks met brood en met inzicht.
Maak de koorden van fouten los die ons vastbinden aan het verleden,
opdat wij ook anderen hun misstappen kunnen vergeven
Laat oppervlakkige dingen ons niet misleiden.
Uit u wordt geboren:
de alwerkzame wil, de levende kracht om te handelen,
en het lied dat alles verfraait, en zich van eeuw tot eeuw vernieuwt.

Een middag met Riet Fiddelaers-Jaspers in de kapel van Wiekendael te Roosendaal (2-11-2012).

Hoe rouwen kinderen eigenlijk? Zijn ze te klein om te beseffen wat gaande is? Wat is de relatie tussen de eerste kinderjaren en de manier waarop je als volwassene  met verlieservaringen omgaat? Over deze vragen gaat de studiemiddag. Vanuit haar rijke ervaring bespreekt zij talloze voorbeelden uit de dagelijkse praktijk.

Verlies en rouw kennen vele gedaanten en komen voor in veel situaties: bij ziekte, scheiding, ingrijpende veranderingen én overlijden. Rouwen is een gezonde en noodzakelijke reactie op een betekenisvol verlies. Aan de hand van de verliescirkel maakt Riet duidelijk hoe onlosmakelijk liefde en rouw met elkaar verweven zijn en waar verdriet kan “stollen”.

De verliescirkel is een cirkel die wordt doorlopen bij alle verlieservaringen, zowel kleine als grote. Stap een begint bij het welkom (de geboorte), twee bij de hechting, drie bij intimiteit en seksualiteit, vier is het afscheid nemen, vijf rouwen en zes betekenis geven. Blokkades in de verliescirkel bij het kind (en de volwassene) kunnen leiden tot problemen met het leggen van contacten en verbindingen op de lange termijn. Een soort van gestolde rouw.

Het patroon dat men opdoet vanaf de geboorte ligt als een soort van tweede huid om iemand heen, zonder dat men weet dat men deze heeft. Pas als deze huid gaat knellen kan iemand een herbesluit nemen. Het vergt wel levenslange alertheid. Als men als kind niet welkom was, blijft het altijd een zwakke plek. Veilig gehechte kinderen kunnen makkelijker rouwen.

Een negatieve hechting kan leiden tot isolatie. Contact maken en aanraken  maakt dat we kwetsbaar zijn en afgewezen kunnen worden. Als we dat risico niet meer willen nemen door de eerdere negatieve kinderlijke ervaringen, maken we onszelf onkwetsbaar door contact uit de weg te gaan. Isoleren is overlevingsgedrag dat zich dan ontwikkelt vanuit de angst om gekwetst te worden.

Hechting is de uitwisseling van liefde en hoe deze door het kind in de eerste drie levensjaren wordt ervaren. Riet beschrijft hechting als een “brandend kacheltje”. Als ouders geen brandstof toevoegen gaat het kacheltje uit. Als kind ben je afhankelijk van je ouders, om je te helpen ontwikkelen. Ouders spiegelen de emoties van het kind en zo leert het kind zichzelf ontwikkelen. Hier wordt de basis gelegd voor de interpersoonlijke relaties.

Hechting hangt samen met de angst voor scheiding en isolement en vormt een drijfveer in ons handelen later. Als je als kind, vanuit je afhankelijke positie aandacht vraagt van je ouders en je vraag wordt beantwoord dan ben je beter gehecht. Onveilige hechting kan later leiden naar claimend gedrag óf de anderen afwijzen en alles alleen willen doen. Depressiviteit en hopeloosheid kunnen hiervan gevolgen zijn. Voor meer informatie over de verliescirkel kunt u het boek “Met mijn ziel(tje) onder de arm” lezen van Riet Fiddelaers-Jaspers.

Een verliestrauma bij kinderen of volwassenen kan ook ontstaan door een stapeling van andere ervaringen: verlies van een ouder door echtscheiding, verlies van welkom zijn en erbij mogen horen (ruzie in de familie), verlies van lichamelijke of psychische gezondheid (van jezelf of andere familieleden), verlies van andere betekenisvolle zaken, zoals verhuizen, of vluchten naar een ander land.

Men kan zelfs rouwen om wat er niet was, een goede relatie met de ouders bijvoorbeeld.

Kinderen zijn ten diepste loyaal naar hun ouders. Loyaliteit kun je niet verbreken, wel onderbreken. Rouw is niet minder bij een slechte relatie. Rouwen in stukjes is normaal. Er kunnen jaren tussen zitten, voordat  een volgende laag wordt aanpakt.

Het is belangrijk kinderen de waarheid te vertellen wanneer een ouder ziek wordt en zal sterven. Het geeft kinderen de boodschap: je hoort erbij, ik vertel het ook aan jou. Maar doe het op een veilige plek en zorg voor containment/begrenzing en omarming. Sluit aan bij de belevingswereld van het kind. Een mooi voorbeeld hiervan is te zien op de DVD “Maar ik blijf altijd bij jullie” (zie de websitewww.kindenrouw.nl).

Kinderen kunnen hun verdriet wegschuiven om de overblijvende ouder te sparen. Wanneer één van de ouders sterft, lijkt het soms ook alsof ze door het verdriet bij de overblijvende ouder allebei zijn verloren.

Het is belangrijk aanwezig te zijn voor kinderen. Niet alleen fysiek maar ook emotioneel. Het is belangrijk af te stemmen. Riet geeft handreikingen en laat concrete materialen zien als boekjes, spelmateriaal en werkvormen. Voor kinderen is het devies rust, regelmaat, rituelen, ritme en afleiding.

Pubers kunnen met boosheid reageren: wil jij a.u.b. zo dicht mogelijk uit mijn buurt gaan? Verduren is het devies voor de verzorgers.

Rouw wordt niet verwerkt, maar kan wel worden verweven als onderdeel van de levenscirkel. In het dagelijks leven kunnen kinderen (en volwassenen) volgens het tweevoudig procesmodel van Stroebe en Schut fluctueren tussen het zoeken van afleiding: school, werk, vrienden, sociale media en sport en/of op slot gaan en zwelgen in het verlies: verdriet, boosheid, wrok, gemis, slachtoffergevoelens, herinneringen en verlangens.

Een rouwproces is een aanpassingsproces aan het verlies. Een gezond aanpassings- of rouwproces bestaat uit een actief heen en weer bewegen tussen twee realiteiten: de realiteit van het verlies én de realiteit dat op hetzelfde moment het leven verder gaat zonder die dierbare.

Uiteindelijk is rouwen niet iets waar je een streep onder kunt zetten en mee klaar bent. Je kunt verlies niet vervangen, maar wel leren voort  te bouwen op het verlies. Je kunt betekenis geven en soms zelfs winst behalen, in de manier waarop je ermee bent omgegaan. Op de wind heb je geen invloed, wel op hoe je de zeilen zet.