Verslag van de themabijeenkomst van 24 november 2022 bij ‘Café Doodgewoon’
Interculturele dilemma’s in de palliatieve zorg met spreker Mustafa Bulut.
Mustafa Bulut is sinds 2011 werkzaam als geestelijk verzorger (islamitisch) in de zorg. Hij is onder meer verbonden aan het Elisabeth-TweeSteden ziekenhuis in Tilburg en aan het Jeroen Bosch Ziekenhuis in ’s-Hertogenbosch. (Meer informatie over Mustafa is te vinden via www.obiz.info/.)
Aan de hand van zijn ervaringen in de palliatieve zorg en ondersteund door wetenswaardigheden via het beeld heeft hij tijdens de bijeenkomst vele interculturele verschillen weten aan te stippen en te duiden. Er was continu interactie met het publiek. Mustafa vroeg om inbreng van onderwerpen waar het publiek nieuwsgierig naar was. De onderwerpen werden ook behandeld, zoals ziektebeleving in het geloof, rouw, pijnstilling weigeren, familiebanden, snelle en langzame communicatie en niet stoppen.
Via de film ‘Hoe vertel ik het familie Yilmaz[1]’ werden thema’s aangereikt. Het verhaal van een Turkse man die ziek wordt, in het ziekenhuis komt en overlijdt was illustratief voor de soms grote interculturele verschillen en dilemma’s die er zijn. Het wegnemen van de laatste hoop, de laatste strohalm door te zeggen ‘We kunnen niets meer voor u doen.’, is niet wenselijk. Een betere benadering is: ‘We hebben alles gedaan wat mogelijk is.’
Bestudeer de intonatie en de lichaamstaal. We richten ons toch vooral op de patiënt en veel minder op de familie (en die is juist zo belangrijk in andere culturen). Stel bijvoorbeeld ook vragen aan de zoon en betrek de ‘leider’ (binnen de familie) er altijd bij.
Zomaar een greep uit de wetenswaardigheden:
Zelfzorg voor de zorgverlener is belangrijk, stap 1. De patiënt komt daarna.
Wat wil de patiënt? Het is feit dat jouw patiënt anders is dan jij (interculturele zorg).
Hoe jij naar mensen kijkt bepaalt hoe je overkomt (ik-jij-wij).
Iedereen moet tegenwoordig constant een mening hebben. Waar is onze verbondenheid?
De Nederlandse artsen worden beschouwd als zakelijk doch eerlijk. Dit wordt niet altijd gewaardeerd. Het kan botsen. Wees je ervan bewust dat we nogal direct zijn, bijvoorbeeld in het slechtnieuwsgesprek. Pas je taal aan. Gebruik bijvoorbeeld het woord ’ernstig’ i.p.v. ‘u bent uitbehandeld’.
In Nederland heerst over het algemeen een feminiene blik (vijf cultuurdimensies volgens Hofstede): er zijn niet veel verschillen tussen man en vrouw. (Een samenleving is masculien als emotionele sekserollen duidelijk gescheiden zijn: mannen worden geacht assertief en hard te zijn en gericht op materieel succes; vrouwen horen bescheiden en teder te zijn en vooral gericht op de kwaliteit van het bestaan.)
Hoop versus realiteit: hoop zit acceptatie in de weg. Soms is een sprankje hoop nodig. Geloof, hoop, een takje om aan vat te houden. Hoe vertel je slecht nieuws?
De Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO). Ga vooraf na of de patiënt instemming geeft en lees over wils(on)bekwaamheid. (Er zijn 3 patiëntenrechten in deze overeenkomst vastgelegd: Als patiënt heb je recht op informatie over je ziekte, de behandeling en de mogelijke gevolgen daarvan. Je mag alleen worden onderzocht en behandeld met jouw toestemming. Ook heb je recht op inzage in je medisch dossier.)
We ‘lezen’ iemand vaak in slechts 3 seconden.
Hoe wij kijken naar elkaar bepaalt hoe wij contact maken.
Niet constant oogcontact maken met de patiënt, let op de afstand (Er is gemiddeld 1,2 meter afstand nodig om je veilig te voelen).
Kom naar iemand toe ‘mag ik u een hand geven?’. Zoek een tussenweg. Niet teveel wegkijken.
Advanced Care Planning
Vereniging van Eigen Wil
De eerste reactie op rouw zijn weerstand en ontkenning.
Het is enorm waardevol om zieken te bezoeken.
Sheet ‘niet stoppen?’ Hoe verstaat de patiënt mij?
Slechtnieuwsgesprek in fases voeren.
[1] Filmproductie vanuit het ETZ 2022: ‘Hoe vertel ik het familie Yilmaz?’ over interculturele dilemma’s in de zorg.
Film en educatiepakket zijn op te vragen via interculturelezorg@etz.nl; bekijk de trailer via https://www.youtube.com/watch?v=MOQfKqBSZYk&feature=youtu.be
(Bron: https://www.obiz.info/bijdragen)